Veilig varen: waarom een AIS-systeem onmisbaar is voor jouw zeilboot (en een blik op de toekomst met VDES)

Op het water is veiligheid alles. Zeker als je met je zeilboot onderweg bent op drukke vaarwegen of onbekende kusten. Een goed AIS-systeem (Automatic Identification System) helpt je niet alleen om andere schepen te zien, maar maakt jou ook zichtbaar voor de rest van het verkeer. In deze blog leggen we helder uit wat AIS is, hoe het werkt, welke varianten er zijn, en waarom het tegenwoordig eigenlijk niet meer mag ontbreken aan boord. We kijken zelfs alvast even vooruit naar de opvolger: VDES.

Wat is AIS precies?

AIS is een wereldwijd systeem waarbij schepen hun positie, snelheid, koers, scheepsnaam en andere gegevens automatisch uitzenden via een speciale VHF-frequentie. Andere schepen en walstations kunnen deze informatie ontvangen, zodat iedereen een beter overzicht heeft van de situatie op het water. Zo voorkom je verrassingen en vergroot je de veiligheid, ook bij slecht zicht of ’s nachts.

Hoe helpt AIS jou als zeiler?

• Je ziet andere (grote) schepen vroegtijdig aankomen, ook als ze nog buiten zicht zijn.
• Anderen zien jou ook, wat vooral handig is bij mist, drukke vaarroutes of bij het oversteken van shipping lanes.
• Je krijgt inzicht in naam, type, snelheid en koers van andere schepen.
• Met moderne kaartplotters worden AIS-doelen direct op de kaart weergegeven.

Verschil tussen AIS Class A en Class B

Er zijn twee hoofdtypes AIS:

• Class A: verplicht voor commerciële schepen en grote vaartuigen. Zendt frequenter en met meer vermogen.
• Class B: bedoeld voor pleziervaart, jachten en kleinere schepen. Zendt iets minder vaak, met lager vermogen, maar is perfect geschikt voor zeilers.

Voor de meeste zeilboten is een AIS Class B-transceiver de ideale keuze: je wordt gezien, maar het systeem is compacter, betaalbaarder en eenvoudiger te installeren.

Ontvangen of zenden? Het verschil uitgelegd

Er zijn grofweg twee varianten te koop:

• Ontvanger-only: je ziet andere schepen, maar zij zien jou niet. Beperkte veiligheid.
• Transceiver (zenden & ontvangen): volledige dekking: jij ziet anderen en zij zien jou. Dit biedt maximale veiligheid en wordt sterk aangeraden.

B&G AIS-oplossingen voor zeilers

B&G biedt diverse AIS-systemen die naadloos integreren met jouw navigatiesysteem:

• NAIS-500: compacte Class B-transceiver met laag energieverbruik, perfect voor zeilboten. Kan gekoppeld worden aan je B&G kaartplotter via NMEA2000.
• VHF-radio’s met AIS-ontvanger: bijvoorbeeld de V60-B en V100-B combineren VHF en AIS in één toestel, handig voor kleinere boten of beperkte ruimte.

Wat is VDES en wat betekent het voor de toekomst?

Naast het huidige AIS wordt achter de schermen gewerkt aan VDES (VHF Data Exchange System). Dit is de volgende generatie maritieme datacommunicatie. Waar AIS vooral gericht is op basisdata, kan VDES veel meer data uitwisselen over langere afstanden en met minder storing. Denk aan realtime weerdata, dynamische updates en communicatie tussen wal en schip. Voor nu is VDES nog in ontwikkeling en vooral operationeel bij grotere commerciële partijen, maar het zal de komende jaren geleidelijk ook naar de pleziervaart doordringen. Tot die tijd blijft AIS de standaard voor iedere zeiler die veilig wil varen.

Ons advies: kies altijd voor zichtbaarheid

Als watersporter ben je relatief klein en kwetsbaar op het water. Door zelf actief je positie uit te zenden met een AIS-transceiver vergroot je je veiligheid aanzienlijk. En dankzij de integratie met je B&G kaartplotter houd je altijd perfect overzicht.